एक हजार र पाँच सयको नोट नक्कली र सक्कली छुट्टयाउने कसरी र? (तस्वीरसहित)

काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले एक हजार र पाँच सय रुपैयाँको नोट सक्कली हो कि नक्कली भनेर पत्ता लगाउने सजिलो तरिका सिकाएको छ । बुधबार एक सूचना जारी गर्दै पाँच सय र एक हजार रुपैयाँ नक्कली हो या त सक्कली हो भनेर पत्ता लगाउने तरिका सिकाएको छ । यो पत्ता लगाउनको लागि ४ वटा तरिकाहरु राष्ट्र बैंकले सिकाएको छ । 

एक हजारको नोट चिन्नको लागि पहिलो बुँदामा वाटर मार्क वा पानी छाप हेरेर पनि त्यो पत्ता लगाउन सकिन्छ । नोटलाई उज्यालो प्रकाश तर्फ राखेर हेर्दा अथवा नोटको पछाडिबाट लाईट ९टर्चलाइटरमोबाइलको लाइट० को माध्यमबाट नोटको उक्त स्थानमा प्रकाश प्रसारण हुँदा लालीगुँरासको आकृति स्पष्ट देखिन्छ । उक्त लालीगुँरासको आकृतिको पानीछाप नोटको कागजमाथिबाट प्रिन्ट नभई नोटको कागज बनाउने क्रममानै बनाइने हुँदा नोटकोअग्रभाग ९नोटको नम्बर, सगरमाथाको चित्र र गभर्नरको दस्तखत भएको भाग० र पृष्ठभाग ९एक वटा हात्ती० भएको भाग दुवै तर्फबाट हेर्दा उत्तिकै स्पष्ट देखिन्छ । 

सुरक्षण धागोमा राष्ट्र बैंक र उक्त राष्ट्र बैंकको ऐनामा देखिने उल्टो प्रतिविम्बी रुप क्रमैसँग लहर मिलाएर लेखिएको छ । नोटलाई सामान्य रुपमा हेर्दा नोटको अग्रभागमा उक्त सुरक्षण धागोका केही अंशहरु मात्र देखिन्छ । नोटलाई उज्यालो प्रकाश तर्फ राखेर हेर्दा अथवा नोटको पछाडिबाट लाईटको माध्यमबाट नोटमा प्रकाश प्रसारण हुँदा नोटको पूरै चौडाई भागमा सुरक्षण धागो रहेको देखिन्छ ।

उक्त सुरक्षण धागो नोटको कागजमाथिबाट प्रिन्ट नभई नोटको कागज बनाउने क्रममानै बनाइने हुँदा नोटको अग्रभाग र पृष्ठभाग दुवै तर्फबाट नोटलाई उज्यालो प्रकाश तर्फ राखेर हेर्दा नोटको पूरै चौडाई भागमा सुरक्षण धागो देखिन्छ । साथै, नोटको अग्र भागमा लेखिएका वाक्यांशहरु उक्त सुरक्षण धागो रहेको स्थानमा समेत स्पष्ट प्रिन्ट भएको देखिन्छ । नेपाल राष्ट्र बैंककोे संक्षिप्त रुप एनआरबीको केही अंश नोटको अग्रभागमा र बाँकी अंश नोटको पृष्ठ भागमा एकै पटक प्रिन्ट गरिएको छ ।

नोटको उक्त एनआरबी प्रिन्ट गरिएको स्थानमा सामान्य अवस्थामा हेर्दा पूरा नदेखिने तर नोटलाई उज्यालो प्रकाश तर्फ राखेर हेर्दा अथवा नोटको पछाडिबाट लाईटको माध्यमबाट उक्त स्थानमा प्रकाश प्रसारण हुँदा पूरा तथा स्पष्ट एनआरबी देखिन्छ । उक्त एनआरबी अक्षर नोटको अग्रभाग र पृष्ठभाग दुवै तर्फबाट देखिन्छ । नोटको अग्र भागमा प्रिन्ट गरिएको “श्री नेपाल राष्ट्र बैंक नेपाल सरकारको जमानत प्राप्त यसको रुपैयाँ भुक्तानी माग्न आएमा नेपाल राष्ट्र बैंकबाट रुपैयाँ १००० रुपैयाँ एक हजार तुरुन्त पाइनेछ ।”, भगवतीको आकृति, फरक क्षमता भएका दृष्टिविहिनहरुका लागि राखिएका तीन वटा गोलाकार थोप्लाहरु आदि विशेषताहरु नोटलाई छामेर पत्ता लगाउन सकिने गरी राखिएका इन्ट्यग्लियो विशेषताहरु हुन् । उक्त प्रिन्ट भएको स्थानमा नोटलाई छाम्दा नोटको अन्य स्थानमा भएको प्रिन्टभन्दा केही माथि उठेको अनुभव हुन्छ ।